Gỏi cá trích Tam Thanh (thành phố Tam Kỳ, Quảng Nam) là món ăn bình dân nhưng được chế biến rất kỳ công. Nguyên liệu chính để chế biến là cá trích - loại cá biển tươi ngon mà cư dân Tam Thanh đánh bắt được rất nhiều vào mùa vụ Nam (từ tháng 4 âm lịch trở đi). Ưu điểm của loại cá này là thịt ngọt, mềm và ít xương. Đầu tiên, người ta cạo sạch vảy cá, cắt bỏ ruột, đầu và vây, đuôi, chỉ lấy phần thịt lưng và xương sống của cá. Sau đó thái khúc cá thành từng lát mỏng, càng mỏng càng tốt.

Thái cá là cả một nghệ thuật, sao cho lát cá được thái ra phải có đủ phần thịt hai bên và phần xương sống chính giữa, để khi thưởng thức có thể cảm nhận được vị ngọt của thịt cá và độ giòn của xương. Cá thái xong được làm “chín” bằng phương pháp tái chanh. 1 kg cá trích cần làm “chín” bằng nước cốt của hai quả chanh. Ướp nước chanh và cá đã thái mỏng trong 10 phút, sau đó trộn với tiêu, muối, bột ngọt, nhiều ớt và đặc biệt là bột gạo. Tất nhiên không thể thiếu rau húng, hành tây thái sợi và đậu phộng rang giã nhỏ.

Gỏi cá trích Tam Thanh đặc biệt không những ở mùi thơm của bột gạo mà còn ở vị ngọt giòn của rau muống biển và lá cách - một loại lá mọc ven sông Trường Giang, cây cao khoảng 5 - 7m, có vị chua nhẹ và thơm. Ngoài ra, còn phải chuẩn bị một chén nước chấm thật ngon. Nước mắm Tam Ấp - thứ nước mắm có tiếng của quê hương Tam Thanh, thêm vài múi tỏi và trái ớt giã nhỏ là thứ nước chấm hợp gu với gỏi cá trích nhất.

Khi thưởng thức món này, bạn cầm lên một chiếc lá cách, cho vào vài cộng rau muống, rồi cho gỏi cá lên trên quấn lại, chấm với nước mắm. Mùi thơm ngọt của nước mắm quyện trong vị ngọt mềm của cá, vị chua của lá cách và cái giòn của rau muống. Tất cả tạo nên hương vị riêng độc đáo của gỏi cá trích Tam Thanh!

Nguyễn Thành Giang